Toneelauteur René Gybels

DRIE KONINGEN IN DE KERSTNACHT  

 

6 dames – 9 heren of mits dubbelrollen 5 dames – 7 heren – avondvullend

 

Het kerstspel bestaat uit twee delen.

Zowel het eerste als het tweede deel kunnen afzonderlijk gebracht worden als éénakter en duren ongeveer 60 min.

Het eerste deel is een uitbreiding van “Een wonderbare kerstnacht”.

Het tweede deel is gebaseerd op enkele taferelen uit “Kleine lieden, vrome zielen”.

 

Eerste deel: 3 dames – 6 heren

 

We bevinden ons in de tijd ‘van toen’. Het leven is eenvoudig en armoedig en de meeste mensen zijn pachters van de rijke baron. ’s Avonds worden bij schemerlicht de laatste nieuwtjes op fluistertoon aan elkaar doorverteld.

Zo is Stientje, de dochter van Manke Dorus en Karlien, spoorloos verdwenen en heeft Rosse Tuur ’s nachts in het bos een wit spook gezien.

Ook Lowie Wambeke en zijn vrouw Melanie pachten een hoeveke van de baron. Omdat de opbrengst schraal is en de huur hoog durft Lowie af en toe wel eens een konijntje strikken. Op kerstavond trekt hij samen met Susse Verdonck en ’t Menneke Mans op strooptocht. Om geen argwaan te wekken verkleden ze zich als de drie koningen. Pierke, de zoon van Lowie, blijft thuis. Hij moet zorgen voor de veiligheid van zijn moeder en van Marieke, de dochter van ’t Menneke. Hij doet dit maar al te graag want hij en Marieke zijn stapelzot van elkaar.

De baron is echter waakzaam. Hij stuurt de garde erop uit om een oogje in ’t zeil te houden. De garde heeft de stropers gezien. Wanneer de drie koningen thuis komen zit hij hen op te wachten.

Lowie verbergt iets onder zijn mantel. De garde triomfeert. Hij is er zeker van Lowie te betrappen met een gestroopt konijn. Het konijn blijkt echter een kindeke te zijn dat de stropers gevonden hebben in de beukendreef naar ’t kasteel.

Het kindeke wordt Emanuel genoemd naar ’t Menneke (Emanuel) Mans en zal opgevoed worden door Marieke. De garde belooft het hele voorval te verzwijgen voor de baron. Onder de kerstboom en rondom het kindeke sluiten garde en stropers vrede. Helaas een broze vrede.

 

Tweede deel: 5 dames – 6 heren

 

Vijfentwintig jaar later.

Tegen alle verwachtingen in is Pierke niet getrouwd met Marieke. Hij heeft een tijd in de stad gewerkt, heeft daar Anna leren kennen en is zeer tegen de zin van zijn moeder met haar getrouwd. Van verdriet om haar verloren liefde en om een vader te hebben voor het gevonden kind is Marieke getrouwd met de veel oudere Susse Verdonck.

De kleine Emanuel, in de volksmond al gauw Mannes van ’t Menneke genoemd, is opgegroeid tussen stropersvolk en het resultaat laat zich raden. Geen haas of konijn is veilig voor hem. Hij wordt dan ook zelf opgejaagd als grof wild en om niet opgepakt te worden leeft hij onder de blote hemel.

Om het vinden van het kerstekind te gedenken hebben de drie koningen er een traditie van gemaakt om ieder jaar op kerstavond hun Driekoningentocht over te doen. Na de dood van ’t Menneke Mans werd Pierke de derde koning. Toen Lowie overleed was Mannes van ’t Menneke oud genoeg om zijn plaats in te nemen en het trio te vervolledigen. Omdat het juist een kwarteeuw geleden is dat het kindeke gevonden werd heeft de Driekoningentocht van deze avond een heel bijzondere betekenis. Mannes is al jaren vruchteloos op zoek naar zijn ware identiteit. Hij is er vast van overtuigd dat de oplossing van het mysterie betreffende zijn afkomst buiten in het bos ligt. Bij iedere Driekoningentocht heeft hij vruchteloos gehoopt de waarheid te achterhalen. Misschien brengt deze kerstnacht wel raad.

’s Avonds gaan de drie koningen op stap. Zoals ieder jaar worden ze nauwlettend in de gaten gehouden door de garde. Wanneer ze terugkeren vinden ze in de schop op het erf een doodzieke Arabel. Arabel is de dorpsheks. Ze leeft in het bos en wordt door iedereen geschuwd. Ze onthult Mannes zijn ware afkomst. Wanneer de garde even later zijn opwachting maakt op de boerderij treft hij een heel andere Mannes aan dan hij had verwacht.

 

 

BIJ SUIKERNONKEL OP DE KERST.

 

3 dames – 4 heren of 3 dames – 5 heren – avondvullend.

 

Victor Mettepenningen heeft een enorm fortuin vergaard. Nu hij een jaartje ouder wordt denkt hij aan zijn testament. Hij wil zijn volledig vermogen nalaten aan één enkel persoon. Hij nodigt zijn drie familieleden, die hij van haar noch pluim kent, uit om tijdens de kerstdagen enige tijd bij hem door te brengen. Hij wil hen beter leren kennen en uitzoeken wie van hen het meest geschikt is om hem op te volgen.

Om zijn familieleden in de waan te brengen dat de erfenis nakend is kruipt hij als nonkel in de huid van een oude grijsaard. Hij zit in een rolstoel en laat zich bijstaan door een privé-verpleegster. Om hun vertrouwen te winnen en zo aan informatie te geraken, kruipt hij in de huid van James, de huisbediende.

Ten huize Mettepenningen worden Dom en zijn vrouw Justine, Bie en haar man Ben en Stan door James ontvangen in een rijkelijk ingerichte kamer, gehuld in de kerstsfeer.

Diezelfde avond ontmoeten zij nonkel. Hij vertelt hen duidelijk welke de reden is van hun bezoek. Hij waarschuwt voor laster en roddel. Op kerstavond zal hij de uitverkorene aanduiden.

De strijd om de erfenis barst in alle hevigheid los tussen de drie familieleden. In hun drang naar rijkdom worden de grenzen van het fatsoen soms overtreden. Alle troeven worden uitgespeeld om de ander onderuit te halen.

Omdat nonkel heeft gewaarschuwd voor laster en roddel wordt James ingeschakeld. Zij nemen hem in vertrouwen om de fouten, gebreken en onhebbelijkheden van de tegenpartij tot bij nonkel te laten doordringen zonder zelf in het gedrang te komen. Zij weten niet dat ze bij de duivel te biechten gaan.

Ook Rosita, de privé-verpleegster wordt met een scheef oog bekeken. Zij gaat naar de goesting van Dom en Bie veel te vertrouwelijk om met nonkel. Stan ziet hierin geen graten en wordt smoorverliefd op het knappe kind.

Op kerstavond heerst er een gespannen sfeer. Wie zal het zijn?

Nonkel doet zijn intrede als kerstman. Alvorens zijn beslissing mede te delen onderwerpt hij zijn familieleden aan een ultieme test. Deze wordt Dom en Bie fataal. Zij laten zich vangen en verzaken aan de erfenis.

Dom loopt razend weg en weigert in zijn woede zelfs zijn kerstgeschenk te aanvaarden. Bie is erg ontgoocheld. Dank zij haar man Ben nemen ze toch het kerstgeschenk mee naar huis.

Stan wordt de enige erfgenaam. Hij meent nonkel te verrassen door prompt de hand van Rosita te vragen. De verrassing is helemaal voor hem wanneer hij verneemt dat James niet James is maar nonkel en Rosita zijn aangenomen dochter.

Ook Bie en Ben wacht een verrassing. Wanneer zij hun kerstpakket open maken vinden zij een certificaat dat hen een levenslange rente waarborgt. Zij spoeden zich terug naar nonkel om samen met hem het kerstfeest te vieren.

Enkel Dom blijft achter met lege handen. Kerstmis is immers het feest voor mensen die van goeden wille zijn.

 

 

KERSTMIS IN ” DE ZEGEN DER JAREN” 

 

6 dames – 6 heren - avondvullend

 

In het exclusieve rustoord “Zegen der Jaren” slijten de bejaarden in alle rust een schijnbaar vredige maar eentonige en, vooral tijdens de kerstdagen, eenzame oude dag. Ze zijn op hun hoede voor moeder-overste, die haar gezag laat gelden. Ze houden van zuster Birgit, een lieftallige verpleegster die de harten van de mannelijke gasten sneller doet slaan. Vlak voor Kerstmis doet Metten zijn intrede als “herenboer”. Hij is een keuterboerke en vrijgezel, die door hard zwoegen een aardig spaarcentje heeft vergaard. Wanneer hij hals over kop verliefd wordt op Valerie, een bejaarde weduwe, is het gedaan met de rust. Moeder-overste, die enigszins manziek is en een leeftijdscrisis doormaakt, wil de nog goedogende stevige boer voor zichzelf inpalmen. Wanneer ze tot haar schande ervaart dat ze achter het net vist, wil ze Metten en Valerie aan de deur zetten.                                                                                                                            

Sooi, een gepensioneerde slager, wil bemiddelen. Moeder-overste is echter onvermurwbaar. Enkel een mirakel kan haar van mening doen veranderen. Zij is er immers vast van overtuigd dat een mirakel in de “Zegen der Jaren” uitgesloten is.

Toch valt er een mirakel uit de lucht. Op een moment dat Gusteke zich alleen waant verraadt hij zichzelf. Zo komen Sooi en Metten tot de ontdekking dat hun doofstomme vriend helemaal niet doof is en zelfs enkele woorden kan spreken. DIT wordt hun mirakel.

Moeder-overste trapt erin en Valerie mag blijven. Het lot van Metten ligt echter in handen van Petra, de dochter van Valerie. Zij werd er door moeder-overste bijgeroepen om haar moeder tot inkeer te brengen.

Metten wacht de gebeurtenissen niet af. Hij wordt verscheurd door heimwee naar zijn boerderijke en is diep teleurgesteld omdat hem geen tijd wordt gegund om zich aan te passen. Hij neemt afscheid van Valerie en verlaat het rustoord.

Zal hij tijdens de kerstdagen zijn eenzaam leven van voorheen nog aankunnen? Of zullen de geborgenheid van het rustoord, zijn liefde voor Valerie en de vriendschap van de overige gasten hem terugvoeren naar de “Zegen der Jaren”?